Reactie op Matthäus Passion 22 maart 2024:
“Al vele malen gehoord over de prachtige uitvoering van de Matthäus Passion door het Apeldoornse Bachkoor. En: eerlijk is eerlijk: het was fantastisch mooi! Wat een discipline, wat een passie, wat een leiding, echt geweldige solisten, zowel vocaal als instrumentaal – wat een geweldige samenwerking tussen koor en orkest. Alles zó indrukwekkend! Ook de zaal was top… bijna 3 uur muisstil…“
Loes H.
Bachkoor in goede handen bij Bas van den Heuvel
Trefzekere en stralende Messiah
G. F. Handel – The Messiah Bachkoor Apeldoorn o.l.v. Bas van den Heuvel, Titia van Heyst, sopraan; Esther Kuiper, mezzosopraan; Leon van Liere, tenor; Berend Eijkhout, bas. Begeleiding: Phion
Gehoord: Orpheus, Apeldoorn, 26 november 2021
Door Maarten Mestrom
APELDOORN – Het is op de valreep. Op dezelfde avond dat in Den Haag demissionair premier Mark Rutte aankondigde dat het culturele leven weer eens voor minimaal drie weken wordt platgelegd, gaat de uitvoering door Bachkoor Apeldoorn van Handels Messiah gelukkig nu wel door. Gelukkig, want hoe frustrerend is het om maanden naar een uitvoering toe te werken en vervolgens mee te maken dat die wéér door een virus wordt platgelegd. Het Bachkoor trad in Orpheus op voor een volle zaal, met bezoekers waarvan een deel mondkapjes droeg. Die praktische gang van zaken blijft verbazen: wel een pauze halverwege maar dan weer géén drankje. Want dát is een horeca-activiteit en die mogen niet plaatsvinden na 20:00 uur. Snapt u het nog?
Sinds april 2020 staat het Bachkoor onder leiding van dirigent Bas van den Heuvel uit Arnhem. Een oude bekende van dit koor, want hij was van 1996 tot 2001 koorrepetitor (de pianist die tijdens de repetities voor de begeleiding zorgt). Hij studeerde koordirectie bij Joop Schets, van wie hij nu het stokje heeft overgenomen.
Het Bachkoor is bij Van den Heuvel in goede handen, zo bleek. Vooral voor de pauze stond er een prachtig stralende, trefzekere en expressieve Messiah.
Eenvoud
Wonderbaarlijk is de effectiviteit van eenvoud. Het historische verhaal is bekend: Handel schreef het stuk in drie weken te London voor een benefietconcert in Dublin. Bij gebrek aan Teams of Skype had hij geen idee wat hij kon verwachten van de instrumentalisten en zangers die hij in Dublin zou aantreffen (behalve zijn favoriete sopraan Susannah Cibber en een Italiaanse alt die met hem meereisden vanuit Londen). Hij nam het zekere voor het onzekere en hield de instrumentale begeleiding elementair. Basso continuo; – Handel dirigeerde vanachter het klavecimbel – eerste en tweede viool; altviool; pauken. Hobo’s en trompetten werden pas later toegevoegd en verdubbelen meestal koor of strijkerspartijen. Ook harmonisch blijft Handel helemaal binnen de strenge kaders van zijn tijd. En toch werd de Messiah het populairste oratorium aller tijden. Een populariteit die direct begon tijdens het leven van Handel en inmiddels bijna drie eeuwen voortduurt.
Bas van den Heuvel koos ervoor om met zijn aanpak dicht bij de partituur te blijven. De strijkers van Phion (voorheen HGO en OvhO) fraseerden kort en helder zoals dat past in barokmuziek. Het klankbeeld was daardoor mooi doorzichtig zodat de verrichtingen goed waren te volgen van het koor dat zich op trefzekere wijze door de vele fugatische passages heen bewoog.
Bij de solisten waren het vooral sopraan Titia van Heyst en Leon van Liere die zich bovengemiddeld onderscheidden. Van Heyst beschikt over een warme relatief donkere, expressieve stem die tegelijk krachtig is. Een mooie combinatie. Ook de stem van Leon van Liere heeft een fraai natuurlijk timbre.
De aangekondigde bassolist en vaste gast bij het Bachkoor Frans Fiselier was ziek en zijn taak werd overgenomen door Berend Eijkhout, wat een zekere voorzichtigheid bij de zanger kan verklaren.
Schoonheidsfoutjes
Na de pauze gebeurden er helaas twee dingen die de concentratie niet ten goede kwamen. Na de zorgwekkende oproep ‘Why Do The Nations so Fouriously Rage’ ging er luid en duidelijk een mobiele telefoon af in de coulissen. Vervelend. Maar het is dan toch een rare ervaring om de mezzosopraan te zien opstaan, naar achteren te zien lopen en even later weer terug te keren. Tja, wie zou er nu gebeld hebben? Was het The Messiah Zelf? Mezzosopraan Esther Kuiper zong overigens goed en wist haar coloraturen kundig door de orkestklank te projecteren.
En er ging een orkestinzetje mis. Van den Heuvel herpakte. Een interessant dirigentendilemma: ga je door en laat je de te laat invallende celli alsnog aanhaken, wat de meeste luisteraars niet zullen opmerken, of start je opnieuw, wat iedereen wel merkt?
Het waren twee schoonheidsfoutjes op een uitvoering die verder van hoge kwaliteit was: het koor zong opvallend goed; de Phionmusici blijven ondanks hun nieuwe benaming zonder twijfel de beste begeleiders in dit deel van Nederland en muzikaal was er op de solisten niets aan te merken. Een aanwinst is het projecteren van de tekst boven het podium, zowel in het Engels als in het Nederlands. Zo krijgen de bekende woorden extra betekenis. The Messiah was de bemoedigende boodschap van tijdloze schoonheid, hoop en inspiratie die we goed kunnen gebruiken bij het ingaan van de nieuwe Lockdown.
Naschrift bestuur Bachkoor Apeldoorn: Inmiddels is opgehelderd waar het geluid van de telefoon vandaan kwam. Wij hechten eraan te benadrukken dat het hier niet de telefoon van Esther Kuiper betrof.
We gaan weer beginnen
Bachkoor Apeldoorn is weer begonnen met repeteren en voert op 26 november Messiah van Händel uit in Orpheus. Wat heerlijk dat er weer meer mogelijk is en dat we kunnen uitzien naar een mooi concert! Houdt u de datum vast vrij en bestel kaarten zodra het kan. Een warm welkom!
Messiah
Langzaam wordt duidelijk dat 2020 ons eerste concertloze jaar wordt sinds WOII. We hebben helaas moeten besluiten om de uitvoering van Messiah uit te stellen tot 2021.
Phion
Vanaf 1 juni 2020 gaan Het Gelders Orkest en Orkest van het Oosten verder onder de naam Phion, Orkest van Gelderland & Overijssel. Als één orkest gaan ze nog meer mooie muziek maken. Kijk op www.phion.nl. Wij kijken uit naar de samenwerking met Phion in het nieuwe seizoen!
Corona update
Het concert op 3 april gaat helaas niet door. Alle kaartkopers hebben inmiddels bericht gekregen over de afwikkeling.
Matthäus Passion in Venetiaanse opstelling
De Matthäus Passion is – naar Venetiaans voorbeeld – geschreven voor twee verschillende, volledig bezette ensembles (‘koren’), elk bestaande uit instrumentalisten (incl. een continuogroep), vocale solisten en tutti-zangers. Een compositie met dubbele koren (cori spezzati) was ten tijde van Bach vooral in de Venetiaanse opera gebruikelijk. Onze uitvoering is in Venetiaanse opstelling dat wil zeggen dat koren en orkesten tegenover elkaar de passie vertolken.
Erepenning voor dirigent Joop Schets
Joop Schets heeft vooruitlopend op zijn afscheid van het Bachkoor Apeldoorn de zilveren erepenning van de gemeente Apeldoorn gekregen. Locoburgemeester Detlev Cziesso reikte de onderscheiding gisteren na afloop van een concert uit in schouwburg Orpheus.
Schets is al 25 jaar dirigent van het Bachkoor Apeldoorn. Hij bracht het koor in die jaren op een hoger plan, met als jaarlijks hoogtepunt de uitvoering van de Matthäus Passion, onder begeleiding van het Gelders Orkest.
Op 3 april 2020 dirigeert de Joop Schets voor de laatste keer de Matthäus Passion, dat wordt zijn afscheidsconcert.
Bron: De Stentor, 16 november 2019
Zilveren erepenning voor dirigent Joop Schets
Brahms en Bernstein
Prachtige combinatie
Joh. Brahms – Ein deutsches Requiem
L. Bernstein – Chichester Psalms
Bachkoor Apeldoorn o.l.v. Joop Schets,
Heleen Koele, sopraan, Dave ten Kate, countertenor, Leon van Liere, tenor, Frans Fiselier, bas.
Begeleiding: Het Gelders Orkest
Gehoord: Orpheus, Apeldoorn, 15 november 2019
Door Maarten Mestrom
APELDOORN – In 1995 begon ik met recenseren voor de Apeldoornse Courant. In vrijwel dezelfde periode startte Joop Schets als dirigent bij het Bachkoor. Eerst heel even als invaldirigent, maar de klik met de ambitieuze zangers was er en al snel vormden Bachkoor en Schets een muzikale twee-eenheid. In de jaren die volgden leidde de muzikale aanpak van Schets, in combinatie met de musici van Het Gelders Orkest, tot een groot aantal gedenkwaardige uitvoeringen. Uiteraard met als rode raad de jaarlijkse Matthäus. Maar daarnaast toonde Schets een doordachte en brede visie op oratoriumrepertoire en brak hij een lans voor minder bekende en minder voor de hand liggende werken, die altijd een uitvoering kregen waaruit beheersing van muzikale ambacht en doorleefd respect voor de intenties van de componist sprak.
En dan nu nadert het einde van het tijdperk Joop Schets. Nog één laatste Matthäus Passion in april en dan is het ‘over’. Dat confronteert de luisteraar met vergankelijkheid. Geen bestemming lijkt dichterbij maar is onbereikbaarder dan gisteren. Daarom was het mooi dat tijdens dit herfstconcert in het teken van het naderend afscheid Ein deutsches Requiem van Johannes Brahms werd gecombineerd met de Chichester Psalms van Leonard Bernstein. Een Jood en een Duitser die beiden, ten diepste geïnspireerd door teksten uit (vooral) het Oude Testament, grootse composities schrijven, verschillend van muzikale vorm maar overeenkomstig in hun achterliggende idee: uiteindelijk staat de nietige mens met lege handen tegenover het Grote Mysterie van leven en dood waar hij zich – hopelijk in vertrouwen – aan moet overgeven. Het is de essentie van het leven en het levert steeds weer de mooiste muziek op. Ook Bernstein en Brahms gingen tot de bodem van hun compositorisch kunnen om de existentiële levensvraag in klank te vangen.
Herfstig
Brahms bouwt op vanuit een diepe stilte, met herfstige melodieën waar deze componist patent op lijkt te hebben. Ein deutsches Requiem heeft iets bezwerends met herhalende thema’s die je soms even het gevoel geven dat je naar Philip Glass zit te luisteren. Zoals het in een – weliswaar vrijzinnig maar toch – Christelijk oratorium betaamt, wordt de toehoorder met zijn sterfelijkheid om de oren geslagen tot de spreekwoordelijke laatste bazuin weerklinkt die verlossing en hoop aankondigt, in welke vorm dan ook. Het leverde fraaie passages op voor de kopersectie en zeer dankbare partijen voor de paukenist.
Na heel even een wankel begin bij de fluiten, klonk het hele orkest prachtig. Het blijft voor een koor lastig om in de grote zaal van Orpheus over het orkest heen te komen, zelfs al staan er 100 mensen uit volle borst te zingen. Toch was de gedekte koorklank artistiek gezien in Brahms verdedigbaar, het leidde tot een bezonken patina. Goed dat ervoor was gekozen de (vertaalde) tekst op een scherm te projecteren.
Jazztonaliteit
Niet alleen qua inhoud, ook qua tijdsduur laat het lange Ein deutsches Requiem zich prima combineren met de circa twintig minuten durende Chichester Psalms. Prachtige twintigste-eeuwse religieuze muziek en een waar luisteravontuur. Je hoort wendingen die even de gedachten doen dwalen richting The West Side Story – de beroemde musical van Bernstein – en begeleidende passages in de strijkers waarin de kleine terts – grote terts beweging; het mengen van majeur en mineur dat zo kenmerkend is voor jazz- en bluestonaliteit de compositie tot een archetype maakt voor de tijd van haar ontstaan.
Het gestemde slagwerk geeft het stuk een heel eigen kleur en de Psalms bevatten veel zeer originele passages zoals het solo-cellokwartet waarvan de stemmen worden overgenomen door de vier vocale solisten en de mooie – en spannende – trompetsolo aan het slot.
Tijdloos en bijzonder is het tweede deel, de solo voor countertenor op de tekst van Psalm 23. Buitengewoon fraai gezongen door countertenor Dave ten Kate. Mooi was ook de bijdrage deze avond van Heleen Koele met haar als altijd deemoedige en van pathos gespeende sopraan. Ook tenor Leon van Liere en bas Frans Fiselier leverden uitstekende bijdragen. Het koor kwam aan trefzekerheid en techniek tekort voor de finesses van deze moeilijke muziek maar het blijft een grote prestatie dat het überhaupt lukt om de Psalms op een behoorlijk niveau uit te voeren.
Na afloop van dit waardevolle herfstconcert ontving Joop Schets de Zilveren erepenning van de gemeente Apeldoorn uit handen van wethouder Detlev Cziesso als – terechte – blijk van waardering voor zijn bijdrage aan het culturele leven in Apeldoorn.
Promo Requiem Brahms 2019
Kijk en luister naar de promo waarin dirigent Joop Schets uitlegt waarom hij uitkijkt naar het concert van a.s. vrijdag, in het bijzonder deel V door sopraan en koor: Ich will euch trösten, wie einen seine Mutter tröstet.
Zin in Zondag – Omroep Gelderland
Interview met Joop Schets
Luister hier naar het interview over ons concert Brahms & Bernstein.
Kom luisteren naar de voorbereidingen van ons concert
Vriendenrepetitie op dinsdagavond 29 oktober! Een voorproefje van ons concert in november voor al onze Vrienden en iedereen die dat wil worden!
Kom luisteren en ervaar de voorbereidingen op ons concert. Zorg dat u 19:50 uur aanwezig bent in gebouw Irene.
Gratis miniconcert Brahms en Bernstein op zaterdag 5 oktober in Dorpskerk Wilp
Op zaterdag 5 oktober heeft Bachkoor Apeldoorn o.l.v. dirigent Joop Schets zijn jaarlijkse koordag in de Dorpskerk Wilp. De hele dag wordt dan gewerkt aan Ein deutsches Requiem van Johannes Brahms en de Chichester Psalms van Leonard Bernstein. Op deze dag kunt u een gratis miniconcert (preview) bijwonen van dit prachtige concert.
Locatie miniconcert: Dorpskerk Wilp, Kerkstraat 35, 7384 AS Wilp
Tijdstip: zaterdag 5 oktober van 15:30 tot 16:00 uur.
Van harte aanbevolen!
Verfijnde uitvoering van Matthäus Passion
Nog een keer (de laatste?) in de concertzaal van Orpheus: de Matthäus Passion door Bachkoor Apeldoorn, op vrijdag 12 april 2019. Een gedenkwaardige belevenis, niet in de laatste plaats door de steeds verder verfijnde interpretatie van dirigent Joop Schets, die met subtiele lichaamstaal koor en musici tot steeds verder toenemende expressiviteit weet te brengen.
Opvallend: de afgewogen dynamische contrasten in de verschillende rollen die het koor in het lijdensverhaal vervult. Van ingetogen melancholie tot grote emotionele scherpte, alle schakeringen komen vlekkeloos tot hun recht, van het verdriet na de kruisiging tot de woede en opwinding in de taferelen rond de arrestatie (Sind Blitze, sind Donner), de rechtszaak (Laszt ihn kreuzigen, Barrabam!).
Opvallend ook de ontwikkeling van de solisten, die in navolging van countertenor Dave ten Kate nu allemaal de arioso’s, aria’s en dialogen uit het hoofd zingen – ik herinner me nog die keer dat Ten Kate en sopraan Heleen Koele naast elkaar hun duet (So ist mein Jesus nun gefangen) zongen, Ten Kate uit het hoofd, Koele toen nog uit het boek. Dat evangelist (de uitstekende tenor Leon van Liere) en Christus (de weer indrukwekkende Hans Christian Hinz) nog wel de bladmuziek bij de hand houden, dat kan ik me voorstellen.
Een nieuw fenomeen: de boventiteling in hedendaags Nederlands. Dat maakt de uitvoering nog iets theatraler, samen met de mooie afwisseling in belichting van musici, solisten en koor. Theatraler, is dat erg? De chefs van Johann Sebastian Bach in Leipzig vonden van wel, die beoordeelden zijn Johannes en Matthäus Passion als veel te veel leunend op de in die jaren steeds verder oprukkende opera. Wij kijken daar nu anders tegenaan: het lijdensverhaal is immers tegelijk ook een aansprekend menselijk drama, en dat aspect mag best een rol spelen in een uitvoering.
Zeker in een theater als Orpheus; bij een uitvoering in een kerk ligt dat duidelijk anders. Dat de boventiteling volgend jaar terugkomt in de Grote Kerk lijkt me niet alleen technisch onmogelijk (daar hebben lang niet alle bezoekers goed zicht op wat zich bij zangers en musici afspeelt), maar ook ongewenst.
De manier waarop het deze keer werd gedaan vervulde wel goed de doelstelling: lang niet alle oude Duitse tekst is meteen begrijpelijk (als het in gezongen vorm al verstaanbaar is), en de ontwikkelingen zijn zo beter te volgen. Als het er ooit nog van komt het weer te doen: er zit één foutje in, waar ‘mij’ staat inplaats van ‘mijn’.
Tenslotte nog even een kanttekening bij het solistenkorps van deze uitvoering. Daar vallen weinig kritische noten bij te maken, behalve bij Dave ten Kate. Die zingt wel heel zuiver en doorleefd, maar zijn stem is toch eigenlijk iets te klein voor zo’n grote ruimte, en zijn neiging tot sterk vibrato wil nog wel eens doorslaan naar bibberig.
René de Cocq
Dus dát zingen ze: Matthäus Passion met ‘boventiteling’ in Apeldoorn
Door Johannes Rutgers 22-03-19, De Stentor
De Matthäus Passion: een muziekstuk dat in de aanloop naar Pasen elk jaar zalen vol mensen ontroert. Maar dat wat betreft sommigen ook nauwelijks te volgen is. Het Bachkoor Apeldoorn probeert daar dit jaar iets aan te doen, via Nederlandstalige ‘ondertiteling’ in de concertzaal.
Het koor brengt de klassieker op 12 april samen met Het Gelders Orkest, Sacramentskoor Breda en enkele gerenommeerde solisten in de Apeldoornse schouwburg Orpheus.
Nadat het Bachkoor in het najaar beelden projecteerde tijdens een concert, ontstond het idee die techniek ook bij ‘de Matthäus’ te gaan gebruiken. ,,Bij de meeste uitvoeringen in het land is wel een tekstboekje voor het publiek beschikbaar, maar wij dachten: we zouden het ook op een andere manier kunnen oplossen”, vertelt secretaris Hans Versloot.
Beamer
Een beamer gaat in de schouwburg de gezongen tekst projecteren op een scherm boven het koor. Vanuit de ‘voertaal’ Duits vertaald naar het Nederlands. ,,We wilden bovendien dat de tekst precies meeloopt met de uitvoering. Er zijn ontzettend veel vertalingen, maar een die meegaat op het ritme is kennelijk nog niet eerder gepubliceerd.” En dus moest het koor zelf aan de bak.
Vloeken in de kerk
De tekst is in hedendaags Nederlands. Of het gewaardeerd wordt, of wellicht teveel afleidt of als vloeken in de kerk wordt gezien door de echte Bach-adepten, is lastig te voorspellen. ,,Dat is het experiment”, aldus Versloot. ,,We denken dat het niet zal afleiden, want je kan het ook gewoon negeren. Maar we horen graag de reacties achteraf.”
Het Bachkoor mikt met de ‘boventiteling’ vooral op jongeren en mensen die voor het eerst de Matthäus willen meemaken. ,,Die misschien niet weten waar het allemaal over gaat – dat wordt nu uit de doeken gedaan.”
Toch is dit geen instap-Matthäus. ,,Het grootste deel van de zaal zal vol zitten met ervaren liefhebbers”, weet Versloot. Het Bachkoor heeft al eerder voorzien in zo’n instapversie: sinds een paar jaar brengt het gezelschap een Mattëus-junior.
Die Jahreszeiten, een impressie
Door René de Cocq
In het vouwblaadje bij de uitvoering van Die Jahreszeiten door Bachkoor Apeldoorn valt onder meer te lezen dat de bejaarde Joseph Haydn er eigenlijk niets voor voelde om die ‘banale’ tekst van James Thomson uit 1728 op muziek te zetten. Hij deed het uiteindelijk toch, en het werk werd uiteindelijk standaardrepertoire voor oratoriumkoren over de hele wereld. Dat is niet zozeer te danken aan die ‘banale’ (om het ‘woord ‘tuttige’ niet te gebruiken) teksten, maar vooral aan Haydns geraffineerde, en soms zelfs geniale, muzikale ondersteuning van de woorden.
De uitvoering in Apeldoorn werd een gedenkwaardige belevenis. Dooe die muziek, natuurlijk, die door het koor, de solisten, het Gelders Orkest en klavecinist Dirk Luijmes, onder de vertrouwde beheerste leiding van Joop Schets, alle recht werd gedaan. Maar het was niet zomaar een koorconcert, het was ook een bijzondere voorstelling. Het toneelbeeld werd bijvoorbeeld verlevendigd door een genoeglijk zitje waarin de drie solisten, gestoken in kostuums die de beschouwer terugvoerden naar het Oostenrijkse platteland in de tijd van ontstaan van het stuk, plaats konden nemen.
Het verstrijken van de seizoenen in de tekst werd bovendien ondersteund met projectie van goed gekozen stilstaande en bewegende beelden, vaak van grote schoonheid, en boventiteling in (aan onze tijd aangepast) Nederlandse hertaling. Dat voegde letterlijk en figuurlijk veel toe aan de mate waarin je als publiek kon meegaan in de handeling. En niet vergeten mag worden het zorgvuldige belichtingsplan, waarin de solisten en het koor op theatrale (in de letterlijke betekenis van het woord) manier werden gevolgd.
Natuurlijk valt de muziek van Joseph Haydn in de categorie Weens Klassiek, en is dan ook bepaald niet vrij van voorspelbaarheid en clichématigheid, zeker in aria’s en recitatieven. Maar in de spitsvondige manier waarop hij allerlei subtiele kunstjes uithaalt om elementen in de tekst instrumentaal te illustreren (regendruppels in mooi pizzicato, om er maar iets uit te lichten) ontstijgt hij die beperkingen met glans. En de ‘Einleitung’ van het Winter-deel is gewoon een ontroerend meesterwerk.
De eerste keer dat ik kennismaakte met Die Jahreszeiten was in 1965, toen ik lid was van het koor De Vrije Stem in Arnhem. Dirigent Jan van Beekum wilde eens wat anders dan de socialistische strijdliederen en studeerde met ons een jaar lang op Haydn. Een dag voor de uitvoering (in Musis Sacrum, met het Gelders Orkest) bevingen hem de zenuwen: is dit niet ver boven mijn pet en die van het koor?, en hij meldde zich af. Het concert ging door; concertmeester Leo Pappenheim van HGO dirigeerde, en alles ging goed. Ik vergeet het nooit meer, en gelukkig kent Joop Schets dat soort twijfels niet. Voor zijn Bachkoor Apeldoorn ging Die Jahreszeiten bepaald niet boven de pet, en zelfs de bepaald niet eenvoudige fugapassages kwamen er vrijdag vlekkeloos uit. Compliment!
Gehoord: Die Jahreszeiten van Joseph Haydn, door Bachkoor Apeldoorn en Het Gelders Orkest onder leiding van Joop Schets, met medewerking van Heleen Koele (sopraan), Leon van Liere (tenor), Frans Fiselier (bas), Dirk Luijmes (klavecimbel), Frederik van der Veer (fotograaf). Hanoszaal, Orpheus Apeldoorn, 2 november 2018
Koor bestaat 85 jaar!
Ons koor bestaat 85 jaar! We hebben dit gevierd met een mooie dag in Amsterdam. Het Muziekgebouw aan ‘t IJ bezocht, een rondvaart door de grachten en heerlijk gegeten!
Bachkoor handhaaft hoog niveau
Dave ten Kate ‘man of the Matthäus’
Door Maarten Mestrom
APELDOORN – Sommige kunstwerken staan als eenzame iconen in de tijd. De Nachtwacht van Rembrandt. De Matthäus Passion van Bach. Alles wat muziek vermag is in dit werk samengebald, dat daarmee zowel muzikaal-historisch als spiritueel een onvergelijkelijk hoogtepunt is.
Maar het is ook een verhaal. Een verhaal dat we allemaal kennen omdat we er in meer of mindere mate mee zijn opgevoed. Los van (vaak vooral in de weg zittende) kerkelijke associaties is het een verhaal over waarheid, verraad, uitlevering en volkswoede. Het was een van de fraaie aspecten van de uitvoering van Bachkoor Apeldoorn dat niet alleen de muziek maar ook dat drama goed over het voetlicht kwam.
De Matthäus van Bachkoor Apeldoorn staat mede door de samenwerking met Het Gelders Orkest en de uitstekende solisten al vele jaren op een hoog niveau. Toch heeft iedere uitvoering zijn eigen ‘in het oor springende’ karakteristieken.
Bij de Matthäus van 23 maart waren er enkele hoogtepunten meteen al aan het begin. Zo werd het openingskoor opvallend mooi uitgevoerd. Heel bezonken, bijna filosofisch bezongen de dochters van Sion het komende drama. Door de rust en het tempo was het openingskoor opmerkelijk transparant en was iedere stem met zijn tegenstem in evenwicht.
Grote indruk maakte countertenor Dave ten Kate – hij was wat mij betreft ‘the man of the Matthäus’, als je dat zo mag zeggen – meteen al in de aria Buß und Reu. Die begon wonderschoon met de twee dwarsfluiten. Peter Verduyn Lunel en zijn collega speelden niet op metalen maar houten instrumenten, met relatief weinig vibrato en met een zeer verzorgde frasering. Na hun inleiding kwam daar de krachtige en trefzekere alt van Dave ten Kate bij. En toen gebeurde er iets opmerkelijks. De vrijwel volle grote zaal van Orpheus leek te veranderen in een kleine huiskamer waarin Ten Kate iedereen persoonlijk meenam in Bach’s intieme boetezang.
De toon was daarmee gezet. Leon van Liere als Evangelist en Hans Christian Hinz als Christus droegen samen het verhaal. Beide voortreffelijke zangers besteedden veel aandacht aan tekstuitbeelding. Fraai hoe dirigent Joop Schets alle vocalisten de ruimte gaf en focus legde op dramatische sleutelmomenten als ‘Ich kenne des Menschen nicht’ en het bloedstollende ‘Eli, Eli, lama asabthani’.
Sopraan Heleen Koele en tenor André Post leken aanvankelijk iets meer moeite te hebben om in hun rollen te komen, maar het alt-sopraan duet ‘So ist mein Jesus nun gefangen’ met het commentaar van het koor er doorheen was van grote klasse en André Post zong een heel mooi ‘Geduld, Geduld!’ samen met de enige gambaspeler in Nederland met een muzikale achtergrond in de rock en roll. Maar wellicht dat juist dankzij die scholing Ralph Rousseau Meulenbroeks zo stuwend en trefzeker speelt.
Altijd een lastig momentje is de ‘herstart’ na de pauze. Onrustig publiek, iedereen met glaasje wijn achter de kiezen nog de pauzestand. Ook het koor leek even een beetje uit het evenwicht, maar de onverstoorbare Joop Schets leidde alles snel in goede banen.
De aria ‘Erbarme Dich’ is iedere keer een sleutelmoment in Matthäus. Als je je als luisteraar nog niet gewonnen hebt gegeven, dan gebeurt dat tijdens ‘Erbarme dich’. Deemoedig gespeeld was de gave vioolsolo door Alexej Pevzner en wederom zong Ten Kate de sterren van de hemel.
Ook bas Marc Pantus was na de pauze zeer overtuigend. Zijn bezielde basaria bijna op het einde ‘Mache dich, mein Herze, rein’ voelde aan als een spirituele samenvatting van deze Matthäus.
Mooi waren de koorstukken. Naast de solide gezongen fugatische delen is het Sind Blitze, sind Donner altijd spectaculair en de uitroep ‘Barrabam’ klonk zoals het hoort: als het meest schrijnende verminderd septiem akkoord uit de muziekgeschiedenis.
J.S. Bach – Matthäus Passion, BWV 244
Bachkoor Apeldoorn o.l.v. Joop Schets,
Hans Christian Hinz, bas (Christus), Leon van Liere, tenor (evangelist), Heleen Koele, sopraan, Dave ten Kate, countertenor, André Post, tenor, Marc Pantus, bas.
Het Gelders Orkest, Jongenskoor van het Sacramentskoor Breda, Dirk Luijmes en Andries Stam, orgel, Ralph Rousseau Meulenbroeks, viola da gamba.
Gehoord: Hanoszaal, Orpheus, Apeldoorn, 23 maart 2018
Matteüs-Junior: invoelbaar en ontroerend
Interessante beleving door Bachkoor Apeldoorn en Theater de Plaats
Het is even een beetje confronterend: de elfjarige Siem, die door zijn vader wegwijs wordt gemaakt in het passieverhaal, stelt dezelfde logische vragen die ik mezelf ook wel heb gesteld. Als Jezus van tevoren weet dat Judas hem gaat verraden, waarom doet-ie daar dan niks tegen? En waarom helpen die andere volgelingen hem niet? En waarom laat Jezus’ vader zijn eigen zoon vermoorden – dat had hij toch wel kunnen verhinderen?
Het moet kennelijk allemaal zo gaan, omdat het van tevoren zo is geschreven, en om daarin mee te gaan moet je wel echt geloven natuurlijk. Wat mij altijd erg geholpen heeft, en Siem ook in de voorstelling Matteüs-Junior, is de magistrale muziek van Johann Sebastian Bach.
Interessantebeleving
Het werd een interessante beleving, die voorstelling, gespeeld door theatergroep De Plaats met versterking van Bachkoor Apeldoorn en professionele vocale solisten. Siem wordt gehinderd bij zijn huiswerk door zijn vader, die geniet van ‘harde’ muziek: de Matthäus Passion staat aan. Kan het niet wat zachter?
En dan begint het: Siem krijgt uitleg, hij krijgt antwoorden. En het verhaal wordt muzikaal geïllustreerd met fragmenten uit Bach’s muziek. Mooi gezongen (en een beetje gespeeld) door Leon van Liere als de evangelist, Silencio Pinas als Jezus, Tom Jansen in verschillende rollen, Dave ten Kate en Mirthe Dokter met aria’s, en leden van het Bachkoor (uitgemonsterd in ‘volks’ grijs).
Invoelbaar, onontkoombaar, ontroerend
Het concept mikte vooral op jeugdig publiek, maar nergens werd het kinderachtig, zelfs niet kinderlijk. Het drama werd invoelbaar, onontkoombaar, ontroerend. Er waren prachtige momenten, zoals de gedurfde verbeelding van de kruisiging met de waardige Christus tot op de lendendoek van alle wereldse opsmuk ontdaan. Er was hier en daar ook ruimte voor een lichte toets, zeker aan het eind toen Siem het allemaal doorhad, en de link naar Pasen kon worden getrokken. Mooi gedaan, een voorstelling die je kon raken, en die wat mij betreft wel wat meer publiek had mogen trekken.
Bach’s muziek kaarsrecht overeind
De begeleiding op piano door Joop Schets, contrabas door Aristotelis Potamianos en op saxofoons door Miguel Boelens kan trefzeker worden genoemd – weer een bewijs van de stelling dat je wel heel raar moet doen wil Bach’s muziek niet kaarsrecht overeind blijven. Een mooie verrassing aan het eind: de manier waarop de Bachkoorleden vorm gaven aan het verdriet rond de begrafenis van Jezus. Een opvallende verschijning in de solistengroep: sopraan(tje) Mirthe Dokter, een levendig opdondertje met een fijn stemmetje en een heel betrokken dictie.
Matteüs-Junior door Muziektheater De Plaats, Bachkoor Apeldoorn en solisten. Acteurs: Jacques Riebeek, Jannes Teusink, Raaf Wang. Regie: Albert Hoex. Kostuums: Femke Ratering. Muzikale leiding: Joop Schets.
René de Cocq, 8 maart 2018
Gezien: woensdag 7 maart 2018
Matteus Junior: wegens daverend succes en dol enthousiast publiek nu ook in Apeldoorn!
Woensdag 7 maart 18:30 uur en 20:30 uur (Grote Kerk)
Donderdag 8 maart 18:30 uur en 20:30 uur (Grote Kerk)
Muziektheater De Plaats en het Bachkoor Apeldoorn zetten samen de schouders onder een nieuwe traditie: een muziektheater enscenering voor jong en oud van de Matthäus-Passion. Het beroemde verhaal van de Zoon die moet sterven om daarna door zijn Vader tot leven te worden gewekt. En dat op de minstens zo beroemde wonderschone muziek van Bach. Een verhaal én muziek van alle tijden die het waard zijn om gehoord te worden door kinderen (en hun ouders…) van nu.
Hoofdpersoon in deze voorstelling is een jongen van elf. Met een vader die, altijd rond dezelfde tijd van het jaar, plots héél hard muziek opzet. En – nog erger! – midden in de huiskamer begint mee te zingen! Wat is dat voor muziek? Waar gaat die muziek over? “Pap, kan het wat zachter, ik ben mijn huiswerk aan het maken!” Een voorstelling over een vader die zijn zoon aan de hand van de muziek van Bach het verhaal van de Vader en Zijn Zoon vertelt. Een verhaal over vriendschap, verraad, offer, zondebok, lijden, medelijden en dood. En, tot slot, verrijzenis. Het geheim dat het leven voortkomt uit de dood. Bestaat dat? Dat bestaat! Kom luisteren, kom kijken! Voor iedereen van 9 tot 99 die houdt van een spannend en geheimzinnig verhaal én wonderschone muziek.
“Bach, wie is dat, Bach?”
Bestel hier uw kaarten
Omroep Gelderland
Gehoord: Het Mozart Concert in Zin in Zondag: ‘Op zoek naar een leuk uitje’ van Omroep Gelderland – Radio Gelderland. Interview met dirigent Joop Schets. Het interview start op tijd 38:28, in uur 3 van het programma (zie ook de playlist in het schermpje van de uitzending).
Interview RTV Apeldoorn over het Mozart Concert
Gehoord: beluister hier het interview met Ans Tesselaar op 9 november 2017.
Bachkoor zingt Mozart en geeft les bij De Heemgaard
Gelezen: artikel in de Stentor, november 2017.
Koordag, 28 oktober 2017
(Dorpskerk Wilp)
Passie voor Matthäus Passion
In vervoering
Gelezen: Marie-Thérèse Roosendaal, de Telegraaf, 7 april 2017
De ene helft van Nederland zit uren met een houten kont in een kerkbank, de andere helft pijnigt week in week uit de stembanden. Passie voor de Matthäus Passion. Meedoen aan dat muziekstuk is de droom van bijna alle hobbyzangers. Koorleden vertellen waarom. Meer lezen.
Leerlingen zingen Matthäus Passion
Unieke samenwerking met De Heemgaard Apeldoorn
Het Bachkoor Apeldoorn voert sinds 2005 het bekende werk van Johann Sebastian Bach uit in Orpheus. Deze editie werkt zij samen met Het Gelders Orkest en bovenbouwscholieren van De Heemgaard: ,,Door 33 jonge vrouwen welteverstaan, de stemmen van de mannen zijn te laag”, geeft muziekdocent, Peter Asberg aan. Blij verrast was hij toen hij het verzoek kreeg van het Bachkoor om het lijdens- en sterfverhaal van Jezus ten gehore te brengen. De schooldirecteur vond het een mooi project en gaf toestemming. Meer lezen.
Matthäus Passion – Johann Sebastian Bach
Bachkoor maakt indruk in geschakeerd toneelbeeld
Gehoord: Koning Willem Alexanderzaal, Orpheus Apeldoorn, 7 april 2017
Matthäus Passion (Johann Sebastian Bach, BWV 244) door Bachkoor Apeldoorn en Sacramentskoor Breda o.l.v. Joop Schets m.m.v. Het Gelders Orkest, Hans Christian Hinz (bas, Christus), Leon van Liere (tenor, evangelist), Heleen Koele (sopraan), Dave ten Kate (countertenor), Marcel Reijans (tenor), Marc Pantus (bas), Ralph Rousseau (viola da gamba), Dirk Luijmes en Andries Stam (orgel).
,,Prettige voorstelling!’’, zei de jongen bij wie ik in de foyer een tekstboekje kocht. ,,Dank je wel’’, zei ik, maar ik dacht: voorstelling? We gaan toch een concert meemaken, of een uitvoering? Nu is het ene concert het andere niet, en dat geldt zeker bij de uitvoeringen van de Matthäus Passion door Bachkoor Apeldoorn onder aanvoering van Joop Schets. Die legt elk jaar wel weer ergens een ander accent, in dynamiek, in tempo, in expressie, en dat was ook deze keer het geval. Maar er valt toch ook wel iets te zeggen over het voorstellingsaspect. Steeds meer maakt het koor gebruik van de theaterfaciliteiten in deze grote zaal: het geslaagde experiment met wisselende belichting tijdens de Elias-uitvoering in november werd nu uitgebouwd, en dat leverde hier en daar een subtiel geschakeerd podiumbeeld op. Ook over de positionering van de solisten is nagedacht: sopraan Heleen Koele bleef voor haar gevoelvolle ‘Aus Liebe’ in de buurt van de hobo’s en fluit die haar daarin begeleidden, en gambist Ralph Rousseau had een eigen ‘eilandje’ gekregen op het podium en zat er zodoende niet al te verloren bij tijdens de lange perioden dat hij niet effectief betrokken was bij de muziek. Deze aanpassingen zorgen ervoor dat ook het beeld boeiend kon blijven tijdens die lange ‘voorstelling’.
Mooie momenten te over, ook deze keer. Het koor zong als een goed gesmeerde machine, ook in de lastigste fugatische fragmenten, en maakte indruk met zowel ontroerende ingetogenheid (‘Wenn ich einmal soll scheiden’, na een gevoelige stilte die volgde op het ‘und verschied’) als verpletterende woede (‘Sind Blitze, sind Donner’, en ‘Barrabam!’). Het verdriet van Jezus in ‘Meine Seele ist betrübt’ (ontroerend gezongen door de weer indrukwekkende Hans Christian Hinz). De geseling tastbaar in de muziek onder ‘Erbarm’ es Gott’. De waarderende schouderklop van Joop Schets voor Dave ten Kate (die in zijn eerste bijdragen wat moeite had met zijn lichte timbre overeind te blijven tegen fluiten en hobo’s) na diens revanche in ‘Erbarme dich’. En heel veel mooie momenten in de expressieve vertolking van het evangelie door Leon van Liere.
Sinds het Bachkoor de Matthäus Passion (bijna voltallig) uit het hoofd zingt is er enige discrepantie ontstaan als we zien dat de solisten hun aria’s wel uit het boek zingen. Dave ten Kate deed dat al niet meer, en deze keer voegde Heleen Koele zich bij hem in dat opzicht. Tenor Marcel Reijans gebruikte het boek nog als spiekblaadje, bas Marc Pantus hield er gewoon ouderwets het boek bij. We gaan (hopelijk) op weg naar een uitvoering waarin ook alle solisten (misschien met excuus voor de evangelist met zijn berg aan tekst) het boek niet meer nodig hebben…
René de Cocq (muziekjournalist, medewerker van de tijdschriften Luister, Vocaal en Pianist)
Interview RTV Apeldoorn over Matthäus Passion
RTV Apeldoorn heeft Bachkoor Apeldoorn uitgenodigd voor een interview over de Matthäus Passion. Beluister hier het interview met Ans Tesselaar op 6 maart 2017.
Kerstnachtdienst 2016
Gehoord: RTV Apeldoorn, Interview, 20 december 2016.
Het interview kun je hier nogmaals beluisteren:
Elias – Felix Mendelssohn Bartoldy
Glanzende uitvoering van ‘Elias’ door het Bachkoor
Gehoord: Koning Willem Alexanderzaal, Orpheus, Apeldoorn, 11 november 2016
Elias (Felix Mendelssohn Bartoldy, opus 70) door Bachkoor Apeldoorn o.l.v. Joop Schets, m.m.v. Het Gelders Orkest, Dirk Luijmes (orgel). Solisten: Frans Fiselier (bas), Heleen Koele (sopraan), Barbara Kozelj (alt), Fabio Trümpy (tenor), Agnes van Laar (sopraan), Judit Subirana Muntada (alt), Henk Gunneman (tenor), Jasper Schweppe (bas).
Als je een klassiekliefhebber vraagt naar de grote namen van de negentiende eeuw, zullen die van Beethoven, Brahms en Bruckner eerder opduiken dan die van Mendelssohn. Maar als je luistert naar diens ‘Elias’, lijkt het onvermijdelijk hem te rangschikken onder de écht groten. Alleen al die aria ‘Est ist genug’, met die smeltende melodie in de celli op die geniale ondersteunende figuurtjes in de violen – dat is regelrechte Champions League.
Nog los van de ontroerende interpretatie die Frans Fiselier hier liet horen van de wanhopige Elias, op zoek naar een teken van zijn God, in een overtuigende uitvoering door Bachkoor Apeldoorn en Het Gelders Orkest. Fiselier schijnt vooraf zelf wat twijfels te hebben gehad over zijn vocale mogelijkheden deze keer, maar daarvan was, zeker in het gedeelte na de pauze, niets te bespeuren. Ook in latere fragmenten maakte hij grote indruk.
Dat deden ook andere vocale solisten, met speciale vermelding voor sopraan Heleen Koele en alt Barbara Kozelj: prachtige stemmen en zuivere interpretatie. Het Bachkoor zelf leverde een lovenswaardige prestatie, met behalve een mooie warme koorklank en grote accuratesse in de hier en daar lastige fugatische elementen een goed gevoel voor de dynamische contrasten in felle en ingetogen delen.
Een bijzondere ervaring was de verzorgde visuele aanpak, met een effectief lichtplan en de subtiele verplaatsing van de vocale solisten – dat engelentrio (‘Hebe deine Augen auf’, prachtig gezongen) boven op de koortribune was een verrassende vondst.
En dan hadden we nóg een primeur. Een vocale solist die hulde uit de zaal en een mooie boeket in ontvangst mocht nemen vanaf de dirigentenbok, en afscheid nam met een vrolijke high five met het bloemenmeisje. Het klappende publiek keek vertederd toe, net zo vertederd als het eerder naar deze jongenssopraan, Stefan van der Plaats (gerekruteerd uit het Kampen Boys Choir), had geluisterd en gekeken, toen hij daar boven het koor in zijn witte toga als Der Knabe viermaal in dialoog was gegaan met Elias. Dat knulletje met zijn glasheldere en spatzuivere sopraanstem, hij stal misschien niet helemaal de show, maar was wel een heel essentieel detail in een glanzende uitvoering.
Het Bachkoor pakte deze keer royaal uit, met maar liefst acht vocale solisten. Bij eerdere gelegenheden (al weer lang geleden) werd dit werk met vier vocalisten ‘gedaan’, waarbij het dubbelkwartet ‘Denn er hat seinen Engeln befohlen’ door het koor werd uitgevoerd. Ook mooi, maar dat was nooit Mendelssohns bedoeling – dit was beter.
René de Cocq (muziekjournalist, medewerker van de tijdschriften Luister en Vocaal)
Elias – Felix Mendelssohn Bartoldy
Gehoord: RTV Apeldoorn, Interview over de ‘Elias’, 6 november 2016.
Elias – Felix Mendelssohn Bartoldy
Bachkoor brengt boodschap met keuze voor ‘Elias’
Gelezen: Stentor, 25 oktober 2016. Lees meer
Matthäus Passion – Johann Sebastian Bach
Ontroerende kruisiging in Matthäus Passion Bachkoor
Gehoord: Koning Willem Alexanderzaal, Orpheus, Apeldoorn, 18 maart 2016
Matthäus Passion (J.S. Bach, BWV 244) door Bachkoor Apeldoorn o.l.v. Joop Schets, m.m.v. Het Gelders Orkest, Sacramentskoor Breda, Dirk Luijmes en Andries Stam (orgel), Ralph Rousseau Meulenbroeks (viola da gamba). Solisten: Hans Christian Hinz (bas, Christus), Peter Vos (tenor, evangelist), Heleen Koele (sopraan), Dave ten Kate (countertenor), Leon van Liere (tenor), Marc Pantus (bas).
Bachkoor Apeldoorn heeft hoorbaar geprofiteerd van de intensieve studietijd die vooraf is gegaan aan het uitvoeren van Bachs Hohe Messe in 2015. In deze vertolking van de Matthäus Passion was elk spoor van routine (een gevaar dat altijd op de loer lig als een werk elk jaar weer op het programma staat) uitgebannen. Het koor (ook deze keer weer opgedeeld in een ‘oratoriumkoorformaat’ Koor 1 en een ‘kamerkoorformaat’ Koor 2) zong strak, geconcentreerd, helder en bevlogen – mag ik zeggen: beter dan ooit?
In samenhang met een weer magistrale Hans Christian Hinz in de Christuspartij en de verrassend expressieve nieuwkomer Peter Vos als de evangelist leverde dat (onder meer) een zeldzaam meeslepende en ontroerende kruisigingsscène op, waarin angst, verstilling en smart voelbaar waren.
Dirigent Joop Schets legt elk jaar weer hier of daar een ander accent. Deze keer wel heel duidelijk en effectief: het prachtige pianissimo van koor en orkest in het tweede couplet van het koraal ‘O Haupt voll Blut und Wunden’, het ingehouden tempo van het turbakoor ‘Gegrüszet’. Goede keus, mooi gedaan.
Ook de solisten leverden waardevolle bijdragen. Te noemen vallen Heleen Koele met ‘Aus Liebe will mein Heiland sterben’, Dave ten Kate met ‘Erbarme dich’, en vooral deze twee samen in ‘So ist mein Jesus nun gefangen’. Leon van Liere was indrukwekkend in ‘Mein Jesus schweigt’, Marc Pantus in ‘Am Abend’. Het ‘grote’ Koor 1 niets ten nadele, maar het ‘kleine’ Koor 2 stal wel een beetje de show met zijn subtiele bijdragen aan ‘O Schmerz’ en ‘ Ich will bei meinem Jesu wachen’ in deel 1, en ‘ Ach, nun ist mein Jesus hin’ in deel 2.
Heel mooi waren de seconden na het versterven van het slotakkoord, toen Schets lang de spanning vast wist te houden, en de volle zaal zowaar zonder gekuch en gehoest een absolute stilte bereikte.
René de Cocq (muziekjournalist, medewerker van de tijdschriften Luister en Vocaal)
Hohe Messe – Johann Sebastian Bach
Compliment voor het Bachkoor
Gehoord: Koning Willem Alexanderzaal, Orpheus, Apeldoorn, 12 december 2015
Het komt niet vaak voor dat een amateurkoor de prachtige uitvoering van de monumentale Hohe Messe BWV 232 van Johann Sebastian Bach op haar programma durft te plaatsten, schrijft Leo Smeets aan MijnStentor. Hij is naar het concert geweest dat het Bachkoor gaf in de schouwburg van Apeldoorn. “Onder leiding van de inspirerende dirigent Joop Schets heeft het Bachkoor Apeldoorn zich op een voortreffelijke manier door deze vocaal-technisch lastige partituur van Bach een weg gebaand. De begeleiding was in handen van Het Gelders Orkest. Dat het orkest zich bewust was van de grootsheid van deze muziek van Bach bleek wel uit het fraaie samenpel in alle geledingen van het gehele orkest . Als toehoorder werd je beetje bij beetje opgetild naar deze goddelijke muziek van Bach. Door op het juiste moment te doceren en met zijn stimulerende mimiek en lichaamstaal, wist dirigent Joop Schets het Bachkoor Apeldoorn en het Gelders Orkest naar een apotheose te brengen in het magistrale afsluitende Dona nobis pacem. Het pad daarvoor was reeds geëffend door de fenomenale stem van de altus Dave ten Kate. Hij wist de zaal helemaal stil te krijgen met zijn vertolking van de inleiding van het Dona nobis pace.
Een groot compliment ook aan het adres van alle vier de solisten, sopraan Heleen Koele, de alt Barbara Kozelj , de fantastische altus Dave ten Kate en tenor Leon van Liere die indruk maakten. Dat deze hemelse muziek nog steeds volle zalen trekt, bleek gisteravond wel uit de enorme publieke belangstelling voor dit concert. Bijna volle bak!”
Magnificat – Johann Sebastian Bach
Canticum Simeonis – Helmut Barbe
Requiem – Gabriël Fauré
Bachkoor zingt met ingetogen Kamerorkest
Gehoord: Koning Willem Alexanderzaal, Orpheus, Apeldoorn, 15 november 2014
APELDOORN – Er wordt wel gezegd dat organisten het geloof kiezen dat beleden wordt in de kerk met het beste orgel. Maar ook Bach was enig ideologisch pragmatisme niet vreemd. Voor het Magnificat gebruikte de Lutherse componist de Latijnse tekst uit de Katholieke eredienst. Bachkoor Apeldoorn opende zaterdagavond in Orpheus met de kenmerkende trompetten van het Magnificat zijn najaarsconcert. Hoewel er prachtige momenten waren, zoals de aria’s van de uitmuntende en zeer getalenteerde alt Maria Fiselier, een zangeres om in de gaten te houden, (inderdaad de dochter van bas Frans Fiselier) was het geheel hier en daar een tikkeltje onrustig. Instrumentalisten en vocalisten zaten niet op dezelfde draaggolf. Gaandeweg viel de zaak beter op zijn plaats. Erg mooi was de prestatie die het koor leverde in het ingewikkelde en contrapuntische Gloria aan het slot. Meer orkestrale focus was er in het bezwerende Canticum Simeonis van de Duitse componist Helmut Barbe. Barbe combineert (vergaand) gestileerde elementen uit de jazz met hedendaagse compositietechnieken tot een meditatief, intrigerend en heel mooi geheel. De koorklank was mild en kleurde goed bij de solist, de welluidende tenor van Leon van Liere. Dezelfde ingetogen koorklank was uitgangspunt in het beroemde Requiem van Gabriël Fauré. Erg sterk was de muzikale opbouw die dirigent Joop Schets ook hier realiseerde. In het Sanctus mondde de beheerste opbouw uit in een juichend en stralend fortissimo, waarbij de hoorns de koorklank tot een nieuwe dimensie tilden.
Het jubelende Sanctus vormde de opmaat voor het spirituele hoogtepunt, Pie Jesu, waarin de Zwolse Heleen Koele haar muzikaal meesterschap etaleerde. Koel, beheerst, zuiver en zonder opsmuk. Prachtig!
Joop Schets en Bachkoor brachten het Requiem niet in de gebruikelijke versie met volledig symfonieorkest maar in de interessante oudere versie voor kamerorkest. Deze versie heeft lange tijd de oren van de luisteraars niet kunnen bereiken. Pas in de jaren tachtig van de vorige eeuw is het weer onder het stof der eeuwen vandaan gekomen.
Bachkoor Apeldoorn, Parnassus Ensemble. Dirigent: Joop Schets
Maarten Mestrom, 15 november 2014
Matthäus Passion – Johann Sebastian Bach
Gave Mattäus Passion door Bachkoor Apeldoorn
Gehoord: Koning Willem Alexanderzaal, Orpheus, Apeldoorn, 11 april 2014
De wereld draait door. Het oog op morgen. De Volkskrant. NRC Handelsblad… de Matthäus – een drie-en-een-half uur durend, bijna drie eeuwen oud barok-oratorium met fuga’s, countertenor en viola da gamba over het lijden van Christus – is ‘in’.
Maar is die Matthäus een puur contemplatief muziekstuk voor solisten, koor en orkest of is het – eigenlijk – een semi-opera over vervolging en kruisiging van een onschuldige? Tegenwoordig is gebruikelijk om te kiezen voor de eerste invalshoek en de pure esthetiek van de mooiebarokfuga’s en -aria’s voorop te zetten. Vanuit dat perspectief bezien was de uitvoering vanBachkoor Apeldoorn onberispelijk. Zes bijzonder mooi bij elkaar passende solisten. Devibratorijke, warme en volle sopraan van Hanneke de Wit kleurde perfect bij de alt van Dave ten Kate die van essentiele aria’s als Buß und Reu en Erbarme dich absolute muzikale hoogtepunten maakte met zijn glaszuivere zang en mooie tekstexpressie. Bijzonder was ook het samengaan van altus en sopraan in het duet So ist mein Jesus nun gefangen.
Indruk maakte de Limburgse arts/tenor Peter Vos die een mooi emotioneel randje aan zijn stem heeft. Gecombineerd met de gamba van Ralph Rousseau Meulenbroeks – de enige gambaist die je doet begrijpen waarom Bach dit weerbarstige instrument voorschrijft – leverde in Komm, sußes Kreuz één van de kantelpunten op van de avond.
Ook het Bachkoor, versterkt met zangers van Toonkunst Arnhem, leverde een uitstekende prestatie in de voor vocale muziek door zijn koele, analytische akoestiek niet makkelijke Willem-Alexanderzaal. De afgewogen woordaccenten, crescendi en mooie, fluisterzachte passages kwamen goed over het voetlicht. Een van de ‘troeven’ van de uitvoering in Apeldoorn is uiteraard de begeleiding door musici van Het Gelders Orkest. Bijzonder mooi was de solohobo van Bram Kreeftmeijer in het samenspel met wederom tenor Peter Vos en de koorondersteuning in Ich will bei meinem Jesu wachen.
Bachkoor Apeldoorn, Het Gelders Orkest, Sacramentskoor Breda. Dirigent: Joop Schets
Maarten Mestrom, 11 april 2014
Matteus Junior: wegens daverend succes en dol enthousiast publiek nu ook in Apeldoorn!
Woensdag 7 maart 18:30 uur en 20:30 uur (Grote Kerk)
Donderdag 8 maart 18:30 uur en 20:30 uur (Grote Kerk)
Muziektheater De Plaats en het Bachkoor Apeldoorn zetten samen de schouders onder een nieuwe traditie: een muziektheater enscenering voor jong en oud van de Matthäus-Passion. Het beroemde verhaal van de Zoon die moet sterven om daarna door zijn Vader tot leven te worden gewekt. En dat op de minstens zo beroemde wonderschone muziek van Bach. Een verhaal én muziek van alle tijden die het waard zijn om gehoord te worden door kinderen (en hun ouders…) van nu.
Hoofdpersoon in deze voorstelling is een jongen van elf. Met een vader die, altijd rond dezelfde tijd van het jaar, plots héél hard muziek opzet. En – nog erger! – midden in de huiskamer begint mee te zingen! Wat is dat voor muziek? Waar gaat die muziek over? “Pap, kan het wat zachter, ik ben mijn huiswerk aan het maken!” Een voorstelling over een vader die zijn zoon aan de hand van de muziek van Bach het verhaal van de Vader en Zijn Zoon vertelt. Een verhaal over vriendschap, verraad, offer, zondebok, lijden, medelijden en dood. En, tot slot, verrijzenis. Het geheim dat het leven voortkomt uit de dood. Bestaat dat? Dat bestaat! Kom luisteren, kom kijken! Voor iedereen van 9 tot 99 die houdt van een spannend en geheimzinnig verhaal én wonderschone muziek.
“Bach, wie is dat, Bach?”
Bestel hier uw kaarten